Παιχνίδια ρόλων στο μάθημα των Θρησκευτικών

Στο μάθημα των Θρησκευτικών "Αγκάθια στο δρόμο" μιλήσαμε για τα ζιζάνια, τα εμπόδια που συναντάμε στη ζωή μας και αποφασίσαμε να δοκιμάσουμε τη δύναμή μας σε αποφάσεις σωστές ή λάθος μέσα από τα παιχνίδια ρόλων.                                                                              
Τα παιχνίδια ρόλων αναπαριστούν αληθινές συνθήκες της καθημερινής ζωής. Σ’ αυτά καθένας μπορεί να προβάλει τις προσωπικές του απόψεις και να διερευνήσει τις απόψεις άλλων. Με τα παιχνίδια ρόλων ενισχύεται η πρωτοβουλία, δίνεται η δυνατότητα σε ομάδες να επεξεργαστούν  θέματα της καθημερινής ζωής.

Σ’ ένα καλό παιχνίδι ρόλων οι συμμετέχοντες μπορούν α) να παίζουν τον εαυτό τους σ’ ένα φανταστικό -ως προς το χώρο και χρόνο- για αυτούς περιβάλλον ή β) να υποδυθούν άλλους χαρακτήρες και τύπους σε ένα περιβάλλον όπου «προσομοιώνετα» μια πραγματική κατάσταση ζωής. Καλλιεργείται έτσι η ενσυναίσθηση, η ικανότητα να καταλαβαίνει κανείς πώς νιώθουν οι άλλοι και να μπαίνει στη θέση τους καθώς και η ικανότητα να συμπάσχει μαζί τους ειλικρινά.

Το σενάριό μας

Το πλήθος και η διαφορετική

Ένα κορίτσι παρασύρθηκε από τα ζιζάνια- κακές παρέες και ζει στο περιθώριο κλέβοντας και κάνοντας χρήση απαγορευμένων ουσιών.

Οργανώνονται παιχνίδια ρόλων για να εξετάσουμε πώς σκέφτεται το πλήθος για το κορίτσι και αντίστροφα.

Διερεύνηση των κινήτρων της συμπεριφοράς

Αρχικά, ξεκινήσαμε με το παιχνίδι ρόλων "Φωνές στο κεφάλι" Οι μαθητές αντιπροσωπεύουν τις σκέψεις της οικογένειας και της κοινωνίας για τα αποτελέσματα της συμπεριφοράς του κοριτσιού. Οι φωνές λειτουργούν σα μια συλλογική συνείδηση και μέσω της τεχνικής γίνεται φανερή η πολυπλοκότητα του χαρακτήρα. 

 Ανακριτική καρέκλα  Ο χαρακτήρας τοποθετείται σε μια καρέκλα και δέχεται ερωτήσεις από την ομάδα σχετικά με τις πράξεις του. Αυτός θα επιλέξει αν θα απαντήσει και τον τρόπο που θα απαντήσει. Κατόπιν η ομάδα συζητάει αυτό που της έκανε εντύπωση, αν δυσκολεύτηκε στη διατύπωση των ερωτήσεων, ποιες από τις απαντήσεις του θύτη τη δυσκόλεψαν, αν κατανόησε καλύτερα τη συμπεριφορά του και τι συγκεκριμένα κατάλαβε και τέλος σε ποιες αξίες βασίζεται αυτή η συμπεριφορά. 

Κάθεται μια μαθήτρια  στην καρέκλα και οι υπόλοιποι  μαθητές,  την ανακρίνουν  και απαντά σε ερωτήσεις της ομάδας για τη ζωή της, τις επιλογές της, τη στάση ζωής της και τα προβλήματά της.

Πρέπει να προσθέσω  αρχικά πώς οι ερωτήσεις των μαθητών  για να την κάνουν να συνέλθει και να επιστρέψει  στην προηγούμενη "κανονική" ζωή της  ήταν έντονες, εκφράζονταν με έντονο τρόπο και εστιάζονταν περισσότερο στις συνέπειες και όχι στην αιτία.

Ενδεικτικές ερωτήσεις

-Δεν ντρέπεσαι έτσι που κατάντησες;

-Δεν σκέφτεσαι τους γονείς σου;  Ρεζίλι τους έκανες. Δεν έχουν πού να κρυφτούν.

-Γιατί δεν βρίσκεις μια δουλειά αντί για να κλέβεις;

 Πολύ καλή η μαθήτρια στον  ρόλο της αμύνθηκε και  τους απάντησε ανάλογα.

-Γιατί να ντραπώ; Έτσι θέλω να ζω.

-Ασχοληθείτε με τα δικά σας προβλήματα και αφήστε με ήσυχη.

 Στη συνέχεια όλοι μαζί συζητήσαμε τα αποτελέσματα της ανάκρισής μας και καταλήξαμε ότι δεν είχαμε αποτελέσματα, ενώ αντίθετα η μαθήτρια αμύνονταν με επιθετικό τρόπο. Αποφασίσαμε να αλλάξουμε τον τρόπο ανάκρισης και να γίνει σε πιο ήπιο τόνο.

-Πρέπει να ξεφύγεις από αυτόν τον τρόπο της ζωής.

-Λυπήσου τον εαυτό σου και την οικογένειά σου.

-Πρέπει να κάνεις το σωστό. Δεν το καταλαβαίνεις!

Οι απαντήσεις
-Οχ, βαρέθηκα τον κόσμο σας. Πρέπει, πρέπει... Είναι ψεύτικος.

Αφήστε με ήσυχη!

Απογοητευμένοι οι μαθητές προσπαθούσαν να βρουν έναν τρόπο να την κάνουν να αναλογισθεί την κατάστασή της και να σωθεί. Είδαν ότι η μαθήτρια αδιαφορούσε στα ¨πρέπει¨.

Τη λύση την έδωσε μια μαθήτρια. Σηκώθηκε, πήγε μπροστά της, γονάτισε, την κοίταξε στα μάτια και με ύφος ταπεινό και τόνο φιλικό της είπε:

-Κοίταξέ με στα μάτια.  Είμαι φίλη σου. Θα γίνω η σκιά σου. Κανείς δεν θα σε πειράξει ξανά. Δώσε μου τα χέρια σου. Μαζί θα βαδίσουμε στον δρόμο του Θεού.

Το κορίτσι την κοίταξε περίεργα στην αρχή, Κανείς δεν είχε ενδιαφερθεί αληθινά γι΄αυτό μέχρι τώρα. Στη συνέχεια της έδωσε τα χέρια του, σηκώθηκαν και βάδισαν μαζί και η τάξη τις χειροκρότησε.

Καταλήγοντας, σποφασίσαμε ότι η πράξη ήταν ο καλύτερος τρόπος προσέγγισης του προβλήματος και όχι τα λόγια.

Στη συνέχεια αυτοσχεδιάσαμε το παιχνίδι ρόλων  "Άγγελοι και Διάβολοι"

Δεξιά και αριστερά του κοριτσιού, εναλλάξ και ακουμπώντας τον ώμο του, οι μαθητές στέκονται και λένε από ένα επιχείρημα υπέρ ή κατά της στάσης του  διαφορετικού κοριτσιού, σαν να είναι τα αγγελάκια και τα διαβολάκια στη σκέψη του, π.χ. « είναι διαφορετική από εμάς», «εγώ την καταλαβαίνω και θα προσπαθήσω να  την πείσω να επιστρέψει στον σωστό δρόμο».

Μετά την προηγούμενη συζήτηση όλοι οι μαθητές αποφάσισαν να γίνουν τα αγγελάκια του και η "διαφορετική" μας διηγήθηκε όλη την ιστορία της.

Οι βιωματικές προσεγγίσεις δημιουργούν τις προϋποθέσεις για να μπουν τα παιδιά βαθιά στην καρδιά της ιστορίας, να βιώσουν τη συγκίνηση που η δυναμική τους αναπτύσσει και που, μέσα από τη συλλογική εμπειρία, οδηγεί σε προσωπικές σημασίες.